MUZEUM OKRĘGOWE W SUWAŁKACH

Jednym z najbardziej reprezentatywnych i charakterystycznych zabytków Suwałk jest eklektyczny budynek dawnej Resursy Obywatelskiej, który obecnie pełni funkcję siedziby Muzeum Okręgowego. Obiekt ten powstał w latach 1912–1913 jako gmach Towarzystwa Oszczędnościowo-Pożyczkowego w Suwałkach, które działało już od 1900 roku.

Decyzja o budowie została podjęta 22 kwietnia 1912 roku, a wmurowanie kamienia węgielnego miało miejsce 20 lipca tego samego roku. Za projekt odpowiadał Włodzimierz Ślósarski, inżynier-architekt powiatu augustowskiego, który podczas realizacji wprowadził zmiany mające na celu podniesienie estetyki i funkcjonalności budynku, takie jak scena w sali balowej, dwukondygnacyjny balkon w fasadzie czy ozdobna brama wjazdowa. Prace przebiegały bardzo szybko i już 27 września 1913 roku odbyło się uroczyste poświęcenie budynku oraz bal inauguracyjny Resursy Obywatelskiej. W „Tygodniku Suwalskim” budynek określono mianem „pierwszego domu społecznego” i symbolu polskiej współdzielczości. Oprócz Towarzystwa Oszczędnościowo-Pożyczkowego swoje siedziby znalazły tu polskie organizacje oraz instytucje społeczne i kulturalne, takie jak Czytelnia Naukowa, redakcja „Tygodnika Suwalskiego”, stowarzyszenie „Lutnia”, Towarzystwo Rolnicze Suwalskie i Resursa Obywatelska, od której nazwę wziął cały budynek.

Podczas pierwszej wojny światowej, gdy Suwałki zajęły wojska niemieckie, w budynku zlokalizowano szpital wojskowy. Polacy odzyskali obiekt dopiero w 1919 roku, a 13 września tego roku, w sali balowej, odbył się uroczysty obiad wydany przez Radę Miejską Suwałk na cześć Józefa Piłsudskiego, który wygłosił tam swoje słynne słowa: „Dzisiaj ziemia wasza jest wolną.” W 1920 roku, w czasie litewskiej okupacji miasta, w budynku swoją siedzibę miała Rada Ludowa Okręgu Suwalskiego.

W okresie międzywojennym gmach był siedzibą Banku Udziałowego, a także miejscem działalności społecznej i kulturalnej. Znajdowały się tu redakcje suwalskich czasopism, drukarnia Stanisława Milewskiego, a później Klotyldy Dargielowej. Piętro budynku zajmowała restauracja Resursa Obywatelska, znana z eleganckich rautów i bali, prowadzona przez Józefę i Feliksa Serbinów.

W czasie drugiej wojny światowej budynek pełnił funkcję tzw. Domu Niemieckiego (Deutsches Haus), a w październiku 1944 roku, po wkroczeniu Armii Czerwonej, mieściła się tu komendantura wojskowa miasta. W 1945 roku obiekt przejął Spółdzielczy Bank Udziałowy, który częściowo dzierżawił go Państwowej Szkole Przysposobienia Spółdzielczego, a później Państwowemu Zbiorczemu Internatowi Szkół Zawodowych. Od 1954 roku cały budynek przeznaczono na potrzeby internatu.

Jesienią 1956 roku parter od strony ulicy Kościuszki został przeznaczony na potrzeby powstającego muzeum, które w 1958 roku przemianowano na Muzeum Regionalne Ziemi Suwalskiej. W 1964 roku placówka zyskała dodatkowe sale wystawowe, a w 1975 roku, po utworzeniu województwa suwalskiego, podniesiono jej rangę do Muzeum Okręgowego. W 1977 roku muzeum przejęło cały budynek, a w latach 2009–2011 przeprowadzono gruntowny remont.

Przed gmachem Muzeum można zobaczyć pamiątkowy głaz z inskrypcją upamiętniającą Knuta Olofa Falka, szwedzkiego językoznawcę i badacza Suwalszczyzny. Na dziedzińcu muzeum znajduje się popiersie płk. Jana Hipolita Kozietulskiego, rzeźba Stanisława Jackowskiego, która pierwotnie stała przed koszarami 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich. W 1939 roku, przed wymarszem pułku, popiersie ukryto, jednak Niemcy odnaleźli je i wywieźli. Po wojnie zostało odzyskane przez Polską Misję Rewindykacyjną i wyeksponowane w Łazienkach jako biust ks. Józefa Poniatowskiego. Dzięki badaniom Hanny Kotkowskiej-Bareji, w 2001 roku rzeźba wróciła do Suwałk, gdzie jest eksponowana od II Pikniku Kawaleryjskiego.

Muzeum oferuje różnorodne wystawy. Ekspozycja archeologiczna przedstawia historię Suwalszczyzny od epoki lodowej po upadek Jaćwieży, a wystawa historyczna dokumentuje rozwój regionu od osadnictwa pojaćwieskiego, przez wydarzenia XIX wieku, odzyskanie niepodległości, lata wojny, aż po współczesność. W muzeum można również zobaczyć galerię poświęconą malarzowi Alfredowi Wieruszowi-Kowalskiemu oraz galerię polskiego malarstwa XIX wieku. W dawnej sali balowej, gdzie przemawiał Piłsudski, odbywają się dziś wystawy czasowe i wydarzenia kulturalne.

Zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej Muzeum Okręgowego w Suwałkach: https://muzeum.suwalki.pl/