KOSZARY KALWARYJSKIE

W północnej części Suwałk, przy obecnej ul. Gen. K. Pułaskiego (dawniej Kalwaryjskiej), w 1897 roku rozpoczęto budowę koszar przeznaczonych dla 4 lejb-dragońskiego Pskowskiego Pułku Jej Wysokości Imperatorowej Marii Fiodorowny, później przemianowanego na 2 lejb-dragoński. Już rok później zakwaterowano tu dowództwo i 1 szwadron, a pełny pułk przeniósł się do kompleksu po zakończeniu prac w 1901 roku. Budowę wsparła caryca Maria Fiodorowna, co zapewniło żołnierzom lepsze warunki zakwaterowania.

Koszary zajmowały około 35 hektarów, obejmując teren dzisiejszych ulic Gen. Z. Podhorskiego, Gen. K. Pułaskiego, Świerkowej i Modrzewiowej. W skład kompleksu wchodziły m.in. trzy budynki mieszkalne, budynek dla oficerów, kasyno, stajnie, ujeżdżalnia, kuźnia, łaźnia, pralnia oraz cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy umieszczona na parterze jednego z budynków. Żołnierze mieli także plac do ćwiczeń konnych i strzelnicę.

W czasie I wojny światowej koszary przejęły wojska niemieckie, organizując tam szpital wojskowy. Po odzyskaniu niepodległości kompleks zajęło Wojsko Polskie, a od 1921 roku do wybuchu II wojny światowej stacjonował tam 2 Pułk Ułanów Grochowskich im. gen. Dwernickiego. W budynkach koszarowych znajdowały się także inne jednostki, jak Batalion KOP „Suwałki” czy Szkoła Podchorążych Rezerwy Jazdy. Dawna cerkiew została przekształcona w kaplicę Matki Boskiej Częstochowskiej. W 1932 roku przed bramą główną odsłonięto pomnik gen. Dwernickiego, zniszczony przez Niemców podczas wojny.

Po II wojnie światowej koszary nadal użytkowało Wojsko Polskie, co zapewniło dobry stan zachowania kompleksu. W latach 90. XX wieku rozpoczęto rozbiórkę wielu budynków, a teren przeznaczono pod nowe inwestycje, takie jak osiedle mieszkaniowe, Suwalski Ośrodek Kultury, Aquapark czy kościół Chrystusa Króla. Zachowały się jednak budynki mieszkalne oraz część dawnej infrastruktury.

Spacerując po terenie dawnego kompleksu, można zobaczyć budynki takie jak dawna pralnia, zachowane stajnie (obecnie sklepy), a także dawną kaplicę, której przybudówka prezbiterialna wciąż jest widoczna. Przy ul. Gen. K. Pułaskiego znajdują się m.in. budynek dowództwa pułku, brama główna z 1932 roku ozdobiona rzeźbami orłów oraz odtworzony pomnik gen. Dwernickiego. Kolejne budynki to blok oficerski i dawne kasyno pułkowe, a nieco dalej hotel „Loft 1898” mieszczący się w dawnym budynku mieszkalnym zajmowanym przez Batalion KOP. W głębi kompleksu można zobaczyć pozostałości budynku kuchni pułkowej, magazynów oraz straży pożarnej. Na terenie znajdują się również ślady dawnego parku i skweru. Obecne funkcje budynków przypominają o dawnej świetności koszar.